موسوی نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی بیان کرد: اتفاقاتی که در شبکه بانکی می افتد، ربطی به اسلام و شریعت و بانکداری اسلامی یا غیراسلامی ندارد. بلکه به کج رفتاری ها، عدم نظارت و شرایط خاص اقتصادی کشور مرتبط است.

به گزارش اقتصادرسا به نقل از روابط عمومی برنامه «غیرمحرمانه»، برنامه تلویزیونی غیرمحرمانه با موضوع «بانکداری» با حضور «دکتر ابوالفضل نوفرستی کارشناس امور بانکی»؛ «دکتر سیدفرید موسوی نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی؛ کارشناس اقتصادی و عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی»؛ «دکتر محمد خدابخشی نماینده مردم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی و نائب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی و رئیس فراکسیون توسعه متوازن کشور» و « امیر شایان مهر خبرنگار اقتصادی خبرگزاری صدا و سیما» هفتم آبانماه از شبکه دو سیما پخش شد.

موسوی نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی در برنامه غیرمحرمانه اظهار داشت: سال 57 پس از انقلاب حرکت به سوی بانکداری اسلامی یکی از الزامات به شمار می رفت بدین منظور قانون بانکدار اسلامی به تصویب رسید و تمام عملیات شبکه بانکی از آن روز به سمت اجرای فرامین اسلام در عملیات بانکی حرکت کرد. اما اینکه به هر حال امروز توانسته ایم به تمامی اهداف خود در این قانون دست یابیم یا خیر؛ کارشناسان و صاحبنظران نظرات متفاوتی در این رابطه دارند.

وی افزود: بسیاری از کارشناسان بر این باورند که بانکداری امروز ما بانکداری بدون ربا است و هنوز نتوانسته ایم آنچه در بانکداری اسلامی مورد تاکید است، به اجرا درآوریم. در مقابل، بسیاری از صاحبنظران نیز نظر دیگری دارند و معتقدند که بانکداری کنونی طی این سال ها به حالت بومی رسیده و همان بانکداری اسلامی است به این دلیل که هم ربا در آن حذف شده و هم عقود مختلف در آن رعایت می شود و براساس همان آموزه های اسلامی طراحی شده است.

موسوی اضافه کرد: نکته ای که باعث ایجاد این تنقاضات شده، این است که در حال حاضر هنوز نتوانسته ایم آموزش های لازم در خصوص بانکداری اسلامی را در دانشگاه ها به صورت آکادمیک و در جامعه به صورت فرهنگسازی تبیین کنیم. تا براساس این آموزه ها پیشرفت ها و توسعه خود را در بانکداری امروز در کشور به نتیجه برسانیم.

وی خاطرنشان کرد: سعی بر این است که در نظام بانکی و سیاستگذاران حداکثر آنچکه ممکن است، در حوزه بانکداری اسلامی اجرا شود تا بانکداری کشور را متناسب با آموزه های اصلی که ریشه در فرهنگ و دین ماست طراحی و اجرا کنیم.

موسوی در پاسخ به این سوال که چه نسبتی از قانون بانکداری اسلامی تحقق یافته است، گفت: مطالعه علمی خاصی در این رابطه صورت نگرفته که بتوان به صورت عدد و درصد اعلام شود و بخشی از انتقاداتی که نسبت به بانکداری اسلامی می شود، منتج از شرایط خاص اقتصادی در کشور است. متاسفانه از این شرایطی که به نظام بانکداری کشور تحمیل شده می توان این برداشت را داشت که آموزه های بانکداری اسلامی اجرا نشده است، ولی تمام این صحبت ها یک فرض می باشد و به صورت علمی مورد بحث و پژوهش قرار نگرفته تا امروز بتوانیم مشخصا درباره میزان تحقق یافتن قانون بانکداری اسلامی صحبت کنیم. لیکن با توجه به نظارتی که بر تمامی عملکردی که در نظام بانکداری اسلامی وجود دارد، می توان گفت که اجرای حداکثری بانکداری اسلامی در کشور صورت گرفته است، لیکن نیاز است که این نکته را به جامعه اعلام کنیم که بانکداری اسلامی کشور و اصولی که در آن اجرا می شود مشکل خاصی ندارد و دستورالعمل ها، قوانین و چارچوب هایی تعریف شده مبتنی بر بانکداری اسلامی است و شاید مجریان و شرایطی که در اقتصاد کشور حاکم شده، باعث شده تا اجازه اجرای حداکثری آن وجود نداشته باشد و با چنین شرایطی در نظام بانکداری کشور مواجه باشیم.

وی تصریح کرد: توسعه بدون نظام تامین مالی هیچ کجای دنیا شکل نمی گیرد، کشور ما نیز از این قائده مستثنی نیست. در کشوری که بیش از 80درصد بار نظام تامین مالی آن بر دوش شبکه بانکی است نمی توان توسعه و بانک را از یکدیگر جدا کرد و بدون شک این دو با هم عجین هستند.

موسوی با بیان اینکه آنچکه نقشه راه برای توسعه نداریم، گفت: هنوز آمایش سرزمینی وجود ندارد و اولویت ها استخراج نشده است. از طرفی اگر نقشه راه نیز مشخص باشد، نظام بانکی با مجموعه ای از چالش های مهمی از جمله چالش درون سیستمی و محیطی روبه‌روست.

وی افزود: ادعایی نداریم که آنچه در سیستم بانکی اتفاق می افتد صد در صد منطبق است، لیکن در شبکه بانکی تلاش می شود تا آنچه رخ می دهد مبتنی بر آموزه ها و دین باشد.

موسوی اضافه کرد: امروزه اتفاقاتی که در شبکه بانکی می افتد، ربطی به اسلام و شریعت و بانکداری اسلامی یا غیراسلامی ندارد. این گونه مسائل به کج رفتاری ها، عدم نظارت و شرایط خاص اقتصادی کشور مرتبط می باشد که در شبکه بانکی اتفاق افتاده است.  

وی عنوان کرد: 80درصد بار نظام مالی کشور برعهده شبکه بانکی است که خود حال خوشی ندارد و این حال ناخوش یک شبه حاصل نشده است. برخی انفعالات در نظام اقتصادی کشور اتفاق افتاده که بانک نیز در کنار آن متاثر بوده است.

موسوی خاطرنشان کرد: اینکه همه مشکلات بانکی را به بانکداری اسلامی منتصب کنیم، خطاست.

افزایش نقدینگی را نمی توان به نظام بانکداری اسلامی نسبت دهیم

نوفرستی کارشناس امور بانکی در ادامه این برنامه اذعان داشت: سیستم بانکی کاملا در چارچوب عقود اسلامی و بانکداری بدون ربا است. بنابراین؛ ایرادات موجود، استثنائاتی است که قاعدتا می تواند در هر جایی اتفاق بیافتد.

وی درباره اینکه آیا اجرای قانون و نظام بانکداری اسلامی باعث شده تا نقدینگی افزایش یابد، توضیح داد: تاکید بیشتر نظام بانکداری اسلامی بر این است که پول نباید صرف فعالیت های سفته بازی شود. بنابراین؛ قاعدتا افزایش نقدینگی را نمی توان به نظام بانکداری اسلامی نسبت دهیم.

نوفرستی افزود: افزایش نقدینگی حاصل سیاستگذاری کل کشور است و تنگناهایی موجود بعضا سبب می شود تا نقدینگی از حالت نرمال خود خارج شود.

وی بیان کرد: نظام بانکداری کشور در دوره تحریم، رشادت های بسیاری به خرج داد و توانست تمام محدودیت های ارزی کشور را به نحوی رفع کند و در حوزه بانکداری های تولیدی حمایت های بسیار خوبی از تولید داشته باشد و می توان گفت که بسیاری از بنگاه های تولیدی با حمایت نظام بانکی فعالیت خود را به حداکثر ممکن رسانده اند و این موضوع نشان دهنده این است که نظام بانکی کشور حامی فعالین اقتصادی می باشد.

نوفرستی تاکید کرد: اسلامی بودن بانک ربطی به خلق پول ندارد و روال بانک خلق پول است. غیراسلامی بدان معنا نیست که نباید نقدینگی ایجاد شود.

سیستم بانکی کشور مولد توسعه افسارگسیخته در برخی از مناطق است

خدابخشی نائب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با اظهار خرسندی از توسعه یافتگی برخی مناطق خاطرنشان کرد: قطعا رشد و توسعه این مناطق نباید متوقف شود. لیکن، در حال حاضر بیش از 40درصد از کارگاه هایی که بیش از ده نفر کارگر دارند، در 4شهرستان استقرار یافته اند. براساس نتیجه تصمیمات باعث شده است که جمعیت کشور به پنج استان خاص مهاجرت کند. این جابه جایی جمعیت ومهاجرت ایجاد شده و عدم توسعه یافتگی به دلیل کم توجهی در ادوار گذشته به برخی از مناطق کشور می باشد.

وی افزود: در خصوص توسعه و آمایش سرزمین از سال 1383، دولت مکلف بوده که اسناد آمایش سرزمین را تهیه و در شورای آمایش سرزمین کشور تصویب کرده و به مرحله اجرا درآورد. که در این خصوص دولت های پیشین کوتاهی کرده و نهایتا در سال پایانی برنامه ششم توسعه، اسناد استانی آمایش سرزمین و همچنین سند ملی در شورای عالی آمایش کشور مصوب شده که البته دارای نواقصی نیز می باشد.

خدابخشی تاکید کرد: سیستم بانکی کشور مولد توسعه افسارگسیخته در برخی از مناطق و توقف توسعه در برخی از مناطق است.

وی تصریح کرد: رشد یا توسعه نامتوازان در کشور اتفاق افتاده و تجمیع جمیعت در برخی از لکه های جغرافیای کشور دلیل نامتوازن بودن توسعه است و یکی از علت های آن تخصیص اعتبارات بانکی می باشد. همچنین در ایجاد زیرساخت ها به برخی مناطق کم توجهی و به برخی مناطق توجه ویژه ای شده است.

خدابخشی همچنین گفت: سالانه جمعیت حاشیه نشین کشور افزایش می یابد و علت آن نگاه غیرمنصفانه به توسعه کشور است.

ناترازی سبب ایجاد مشکلات موجود در نظام بانکی کشور است

شایان مهر خبرنگار اقتصادی خبرگزاری صدا و سیما نیز در این برنامه می گوید: امروز براساس آمار سال 98، 97درصد نقدینگی کشور سپرده های بانکی است و این بدین معناست که نظام بانکی کشور در حال خلق پول است و شکی در آن نیست.

وی افزود: در حال حاضر عمده مشکل نظام بانکی ناترازی بانک های کشور و معوقات آنهاست برای اینکه این ناترازی تراز شود، بانک ها به خلق پول روی آورده اند.

شایان مهر در ادامه گفت: ناترازی سبب ایجاد مشکلات موجود در نظام بانکی کشور است.

وی همچنین گفت: اگر قانون بانکداری بدون ربا اجرا می شد و بانک خود را مکلف می دانست که وکیل سپرده گذار باشد، هیچ گاه به خواسته دولت تن نمی داد و بانک ها با ناترازی روبه رو نمی شدند. 

‎گفتنی ست؛ «غیرمحرمانه» کاری است از گروه اقتصاد و دانش به تهیه کنندگی و کارگردانی علیرضا ابراهیمی و اجرای محمدجعفر خسروی که جمعه‌ها ساعت 17:45 از شبکه دو سیما پخش می‌شود.